Mat 5 | IWS | STEP | Mɨ Jisɨs siya iikam whɨe komii sɨmiir kɨgɨn siir mhoɨiya namɨm mɨ siya kɨmɨdiniya mhɨu whɨrɨn siir hɨriir iiyam. Mɨ siya hɨr ha ninɨ ii ɨdwo ɨuwɨn mɨ kamɨm siir kɨgna mɨriiyɨm ɨna yɨtɨn siirɨm saɨka nɨdwowɨm.

Matthew 5

Jisɨs siya mhɨu kɨu hɨr boɨnmɨmauugɨn iikamɨm maɨrgɨmaɨrgakakɨm sɨmiir.

1 Mɨ Jisɨs siya iikam whɨe komii sɨmiir kɨgɨn siir mhoɨiya namɨm mɨ siya kɨmɨdiniya mhɨu whɨrɨn siir hɨriir iiyam. Mɨ siya hɨr ha ninɨ ii ɨdwo ɨuwɨn mɨ kamɨm siir kɨgna mɨriiyɨm ɨna yɨtɨn siirɨm saɨka nɨdwowɨm. 2 Sɨma hɨrar nɨdwowɨm mɨ Jisɨs siya sɨmiirɨn hɨnɨɨna yowɨmwarkaiyɨu. Ɨriig.

Jisɨs siya inkamkɨ maɨrgɨmaɨrgani siyɨuɨn siir boɨnkɨn.

(Lk 6:20-23)

3 Mɨ iikamɨm ha naɨngwowɨm sɨma Adi Komii siirɨmɨn mɨigakɨm mɨ maɨrgɨmaɨrga wadɨeyar nwowi. Dimusi rani, sɨmiirɨn Adi Komii siyar kɨgrɨraowi. 4 Mɨ iikamɨm nɨnounɨnki kaeyamɨm mɨ wadɨe nwowɨm mɨ wɨ maɨrgɨmaɨrga whɨsarii nwo rani, sɨmiirɨn wɨ op Adi Komii siyar hauukwiyae haigɨnɨuwi. 5 Mɨ iikamɨm yai mɨn nɨnkisɨmsɨo boɨn karam nwowiyɨm mɨ sɨmama naɨngwona karam nwowiyɨm, yɨm sɨma wadɨeya dwo mɨ ha maɨrgɨmaɨrga. Dimusi rani, sɨmiirɨn wɨ Adi Komii siyar hauuwi nuɨn. 6 Yɨpɨkɨ iikamkɨm mhɨigɨ naoni hɨnɨɨn Adi Komii siir yai aiir wakaeyoknamɨn wadɨeyar dwo. Sɨma ha sɨbgu maɨrgɨmaɨrga. Dimusi rani, siya wɨ sɨmiir whɨndirɨraerari wɨ wadɨeyar nwowi mɨ wɨ siir mhoɨiyar nami. 7 Iikamɨm, iikam nhɨrmisi naɨngwobumbuwiyɨm sɨma wadɨeyar dwo mɨ ha maɨrgɨmaɨrga. Dimusi rani, Adi Komii siya wɨ sɨmiirsiyar mɨ ɨnkɨn aɨngwobumbuwi. 8 Mɨ iikamɨm mhɨi kwoɨnɨm rɨrmiya nwowiyɨm sɨma wadɨeya dwo mɨ sɨma ha maɨrgɨmaɨrga. Dimusi rani, sɨma wɨ Adi Komii saɨkar nwowi. 9 Mɨ kamɨm yaii mɨn nɨnii nansaowi siyɨuɨn siir mɨnwokmaiyɨm ɨrɨpa nongwomamaɨr aeyam sɨma wadɨeya dwo mɨ ha maɨrgɨmaɨrga. Dimusi rani, mhoɨiya Adi Komii siya wa boɨni, sɨma kariir yɨnisɨmkɨm. 10 Mɨ iikamɨm Adi Komii siir yaiya saiir wakaeyoknam hɨk saiirsi haii sɨma wadɨeya timɨ o mɨ ha maɨrgɨmaɨrga. Whɨsarii rani, ɨiya Adi Komii siya siir digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkakana, ya sɨmiir wararga.
11 Mɨ sɨma kɨmiirɨn ha kɨgii, kɨma ɨni kariir siyɨu ɨiir napɨm mɨ ɨni kɨmiir tɨoɨm mɨ ɨni yai bibiyɨe kɨmiir kinaop ɨtkaigaiyɨuɨm mɨ kɨmiirɨn wɨ sɨma nɨksɨsaei. Mɨ kɨma wadɨeya sɨbgu ɨdwowi mɨ wa maɨrgɨmaɨrgaei. 12 Mɨ bɨiya sɨma profet inkamɨm sɨmiirɨn hɨriinanar mɨ tɨonanaekɨm. Kɨma ɨrɨpar dɨngwomamaɨr ae. Dimusi rani, mhoɨiya tɨ digworaekwo mɨiyɨk mɨiyɨkɨm nɨnomor kou hɨr nwokwokɨnɨm yɨm kɨmiirgɨm. Ɨriig.

Iikamɨm naɨngwo tɨbmiiyɨm yɨm ɨni wa mɨ pae nɨuyanan ywowɨm

(Mk 9:50; Lk 14:34-35)

13 Wɨm kɨma iikamɨm sɨmiir whwonkam ɨdan ɨni wa nan ywowɨm iikamɨm sɨmiir whɨnkɨnsiisɨm. Mɨ wa siir hiiya saeya dɨgiiyɨm mɨ wɨ panɨɨna swokɨ tɨri siir hiiya saiir swokɨ haiyɨm? Nɨɨngaka. Tɨkɨ hɨnɨɨn waɨn yɨo mɨi karamaekɨn. Mɨ sɨma siirɨn pɨ hindara kabɨtkaigi ɨski mɨ ɨga wɨ siirar nɨnkɨn okwowi.

14 Wɨm kɨma ɨni nu tɨran pae nɨuyanan ywowɨm. Mɨ kɨma siyɨu mɨiyɨk napiyɨn iikamɨm sɨmiir nɨisiimauuwi kɨma om komiiyɨn mhɨu kɨugɨkɨu nwowiyɨn siir hɨriinan ywowɨm yɨo bɨ swokɨ kimɨrkaiigɨn. Nɨɨngaka. Iikamɨm arugɨ aruwanɨm sɨma wa kɨgi. 15 Inkamɨn yɨukɨd hangɨmuwiiyɨn, siya siirɨn twoni bɨ higrɨnɨu haigɨnikɨn. Nɨɨngaka. Siya siirɨn pɨ romiyasni ninankɨi mɨ iikamɨm ta omaka aiir nwowɨm, sɨmiirɨn pɨ siyar nɨuya ɨrkaki. 16 Mɨ ɨriipɨ hɨriinan kɨmiir siyɨuɨn iikamɨm sɨmiir whwonkam ɨdan paenan timɨ ɨuya ɨrkak. Mɨ sɨma siyɨu mɨiyɨkɨn kɨma tɨriyɨn siir kɨgii mɨ sɨma wɨ kɨmiir Adi Komiiyɨn nɨnomor kouanɨn wɨ siir inɨg ɨiir nwokɨ hainan praprasɨm. Ɨriig.

Adi Komii siir siyɨu komiiyɨn siir yaiga

17 Kɨma ha kɨpi naɨngwo kara Moses siir siyɨu komiiyɨn mɨ profet kamɨm sɨm yai ɨkɨm, sɨmiir kɨɨndiyɨmdiyɨuwam nɨtkɨn. Nɨɨngaka. Kara sɨmiir kɨɨndiyɨuwam bɨ nɨtkɨn. Kara ɨdwo sɨmiir swokɨ ɨnkɨn boɨnourwokaiyam nɨtkɨn. 18 Kara kɨmiirɨn yaimwowar boɨni, tɨ siyɨu komiiyɨn Moses siirɨn mɨ profet sɨmiir yaisɨsɨmɨm mɨ sowiir dimɨnsɨsɨmɨm hɨumamakɨuwɨm mɨ kiyɨprɨmprɨnɨuwɨm wɨ wara dɨg rani. Nɨɨngaka. Nɨnomor nu sowa wa dɨgii mɨ tɨ Moses siir siyɨu komiiyɨn siir siyɨupai siyɨupaiyɨm mɨ siir yaipai yaipaiyɨm, yɨm wa nɨmbini. 19 Mɨ inkam nwɨrkɨ Moses siir siyɨu komii siir dimɨnsɨm whɨr nɨinɨkrɨpi mɨ profet kamɨm sɨmiir ɨkɨm mɨ siya iikam ɨmiirɨn hɨriinan siyɨu ɨiirar swokɨ owomwarkaiyɨuwi mɨ tɨ hɨriinan inkamɨn siya wɨ inɨgak nwo rani. Nɨɨngaka. Ɨiya Adi Komii siya siir digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkakana saiirɨn. Mɨ inkamɨn Moses siir siyɨu komii siir siyɨumwokɨ siyɨumwowɨn mɨ profet kam ɨkɨm sowiir sɨbgu api mɨ iikam ɨmiirɨn hɨriinanar swokɨ owomwarkaiyɨuwi mɨ siya wɨ inɨg komiigaka nwowi ɨiya Adi Komii siya siir digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkakana. 20 Mɨ hɨriinankɨnɨuwi kara kɨmiirɨn yaimwowar boɨnkii mɨ kɨmiir siyɨu mɨiyɨkɨn tɨ kamɨm siyɨu komii nɨnoknɨnkɨniyɨm mɨ Farisi sɨmiir siyɨu ɨiirɨn haibur karamae nwowi, ɨiya Adi Komii siya siir digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkakana saiirɨn kɨma wɨ wara nwo rani. Ɨriig.

Kwoɨn haugɨhauga whiyɨeni siyɨugɨn

21 Kɨma bɨdi wakaeyɨm Adi Komii siir yaiyɨm, bɨiya Moses siya wɨn boɨngikɨm, saeya hɨnɨɨna boɨnka, kɨra inkam kɨpi nɨsomao mɨ inkam nwɨrɨn inkam nwɨrni nɨsomaowi mɨ siya wɨ yaigak nwowi. 22 Mɨ kara yai kwɨra pɨ saiir warar nɨnkɨn boɨnki mɨ inkamɨn siir nomiiyauɨn ɨo siir nwowi mɨ tɨ inkamɨn wɨ yaigak nwowi mɨ inkamɨn nwɨrɨn siir nomiiyau ɨiir nɨgbumbuwi mɨ tɨ inkamɨn siya wɨ yaigak nwowi kaunselmi bɨiyan kamɨm sɨmakaɨn. Mɨ inkamɨn hɨnɨɨna boɨni kɨra hab whaowaekɨn mɨ tɨ inkamɨn siirɨn sɨma wɨ paeya nɨkropki. 23 Mɨ kɨra dimɨnɨm Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir prɨihauuanɨm siir hɨiya saiir kingiin ninɨ haigɨngigi mɨ kɨra ha naɨngwowarkaigi kɨriir nomiiyauɨn siya kɨnaka ɨokakɨnɨuwi, whɨsarii rani, dimɨnɨn kɨrar tɨrkɨn siirɨn siya kɨriirɨn ɨo asi nwokɨn. 24 Mɨ kɨra dimɨnɨm kɨra prɨihauuam tɨrɨm Adi Komii siir, yɨm siir hɨiya saiir kingiina tikɨnɨ haigɨngig. Mɨ kɨra ha tikɨ am, kɨriir nomiiyauwɨn ɨo kɨnaka nwowɨn siiram yai saɨka ninɨ kisɨsop boɨnɨuwam. Mɨ kɨra saɨka ninɨ kisɨsop boɨngigi, ɨrɨpa nongwomamaɨr aeyam mɨ kɨra wɨ haɨni swokɨ am mɨ kɨriir dimɨnɨm kɨra prɨihauuwam tɨrɨm Adi Komii siir mɨ siirɨn haɨni tinɨ hauuɨu.

25 Mɨ inkam nwɨrɨn kɨriirɨn inkam komiiyɨn yai hɨdiyɨn yai saɨka boɨnam tɨri, ɨiya kowa siyɨu hɨrar nikɨ apamiya saiirɨn mɨ kɨra kɨpi kɨmɨmɨn, saɨka yai ha kisɨsop boɨnsasaugi ɨrɨpa nongwomamaɨr aeyamɨn. Ni wɨ tɨ inkamɨn si pɨ boɨnmauugiyɨuwisi inkamɨn yai hɨdiyɨn si mɨ yɨo wɨ polismi ɨɨn hauugi, sɨma ninɨ hɨugrɨpkɨikikaigikɨm maeyauwa hɨuyokiyokaiya mɨi biyɨe mɨriiya saiir. 26 Kara kɨriirɨn yaimwowar boɨni mɨ kɨra ta kɨriir hɨk saiir umɨr ɨiir saɨnsɨsau karamae nwowi mɨ ni kɨra omaka hɨuyokiyokaiya mɨi biyɨe mɨriiya saiir hɨrankɨ wɨ aisiima nikɨ haiburgig rani. Nɨɨngaka. Ɨriig.

Nonkwonani siyɨuɨn siir tɨrbuwi ɨkɨn

27 Kɨma bɨdiya ikɨ wakaeyɨm yaiyɨm bɨiya Adi Komii siya boɨnkiyɨm Mosesni siyɨuɨm sɨm, siya hɨnɨɨna boɨnkikɨn, kɨra nonkwonani siyɨuɨn siir kɨpi tɨrbu. 28 Mɨ kara kɨmiirɨn pɨ yai kwɨra saiir warar nɨnkɨn boɨnki. Inkamɨn siya nhwo ara kɨgɨkɨigi wig ɨramɨn mɨ tɨkɨ hɨriinan inkamɨn siir kwoɨnɨn yɨo nonkwonani siyɨuɨn siir bɨdi tɨrbuɨn. 29 Mɨ kɨriir ɨɨnigan nhwonaɨn kɨriirɨn siya nɨpiyaokɨinami siyɨu biyɨe tɨram mɨ kɨra siirɨn habɨtkɨigi. Yɨo mɨiyɨk rani, kɨriir pɨu haɨmiya saeya mɨ kɨguguwi mɨ ɨriipɨ hɨriinan yɨo mɨiyɨkɨ mɨiyɨk rani, kɨriir pɨu ɨrkaka saiirɨn paeya nɨtkaigi. 30 Mɨ kɨriir ɨɨna ɨɨniga kɨriirɨn saeya kiyapiyaokɨinami siyɨu biyɨe tɨram mɨ saiirɨn kaigrɨp ɨtkaigi. Yɨo mɨiyɨk rani, kɨriir pɨu haɨmiya saeya mɨ kɨguguwi, ɨriipɨ hɨriinan mɨiyɨkɨ mɨiyɨk rani, kɨriir pɨu ɨrkaka saiirɨn paeya nɨtkaigi. Ɨriig.

Wigkam sopni siyɨugɨn

(Mt 19:9; Mk 10:11-12; Lk 16:18)

31 Bɨiya Moses siya hɨnɨɨna wɨn boɨnkikɨn mɨ inkam nwɨrɨn siya siir wig aiir sopkiyam naɨngwowi mɨ siya saiir sopkiyamɨn yokwo wɨtisɨm kwɨra wɨn hauugi. 32 Mɨ kara yai kwɨra kɨmiirɨn pɨ warar nɨnkɨn boɨnkii, inkamɨn siir wiga aiir sopkii mɨ siir wig saeya hɨi bɨ nanaemɨmɨnka. Tɨ inkamɨn siya tɨrbugikɨn ta wig aiirɨn ɨiya saeya kam nwɨr ninɨ onkwonaɨuwa mɨ saeya hɨi asi nanaeka. Tɨ mhoɨiyan kamɨn saeya swokɨnɨ owɨuwɨn siya ɨriipɨ hɨriinan sowawaiyɨn hɨi asi nanaeko, tɨ hɨriinan siyɨuɨn yɨo bɨiyan kam ɨeyar tɨrbugikɨn. Ɨriig.

Adi Komii siya nɨmbini siyɨugɨn

33 Mɨ yai nhɨrɨm bɨiya brougae Moses siya wɨnɨm yokwoni Adi Komii siir hɨrankɨn, siya hɨnɨɨna boɨnkikɨn, ɨiya kɨra Adi Komii siir inɨgɨn siir nɨkopaisɨsɨri mɨ kɨra kɨpi nɨkopaisasae. 34 Mɨ kara yai kwɨra kɨmiirɨn pɨ warar nɨnkɨn boɨnkii, kɨma dimɨn nhɨrɨm nɨmbinam tɨriiyɨm mɨ mhoɨiya kɨpi swokɨ ɨkopaisɨsɨr. Nɨɨngaka. Mɨ kɨma nɨnomor saiirɨn whɨsarii kɨpi nɨkopwaisɨsɨr. Whɨsarii rani, nɨnomora ya Adi Komii siir maeyauga. 35 Mɨ kɨma dimɨn whɨram nɨmbiniyɨm nu ɨiirɨn whɨsarii kɨpi nɨkopwaisɨsɨr. Dimusi rani, nuɨn yɨo Adi Komii siir ɨga aiir nokwosiisika. Mɨ om komii Jerusalemɨn ɨriipɨ hɨriinan kɨpi mɨ tɨr. Dimusi rani, yɨo Inkam Komiiyɨn Adi Komii siya nu kɨgrɨraowiyɨn, yɨo siir om komiigɨn. 36 Mɨ kɨra kɨriir mwoɨn siir kɨpi dapboɨn ɨkopaisɨsɨr dimɨn whɨram nɨmbiniyɨm. Nɨɨngaka. Dimusi rani, kɨra kɨriir kana saiir kanmai whɨr tɨrɨm wɨ dɨg nwo rani, whɨsinan yhɨuwinan nwowamɨn. Nɨɨngaka. 37 Ɨiya kɨma iikamɨm sɨmiirɨn dimɨn mɨni, kɨma hɨnɨɨna boɨn, ɨhɨ kara wa tɨri, iyɨe? Kara wɨ tɨr tani. Tɨ siyɨu hɨnɨɨnɨn yɨo wadɨekɨn mɨ kɨra yaeya yai kwɨr swokɨ boɨni ya saeya Setan siir yaiga. Ɨriig.

Yamdiyamdi tɨrni siyɨugɨn

(Lk 6:29-30)

38 Kɨma bɨdi wakaeyɨm bɨiya Adi Komii siir yaiyɨm Moses siya hɨnɨɨna wɨn boɨnkɨm, inkam nwɨrkɨ kɨriir nhwo ɨiir mɨntɨbugii mɨ ni kɨra siir nhwoɨn yamdiyar tɨ swokɨ hoprɨpugi. Mɨ inkam nwɨrkɨ kɨriir bigmɨu ɨiir nɨnouhai mɨ kɨra siir bigmɨuwɨn wɨ yamdiyar tɨ swokɨ ɨnouhai. 39 Mɨ kara kɨmiirɨn yai kwɨra pɨ warar mɨ ɨnkɨn boɨnkii, kɨma iikamɨm kɨmiir tɨrbumbuwiyɨm sɨmiirɨn yamdi kɨpi swokɨ tɨrbu. Nɨɨngaka. Mɨ kɨmiir yaeka inkam nwɨrkɨ tɨokii mɨ kɨra yaeka yarmi kwɨra ha tɨ swokɨ ɨnkpɨt okwoki, siya swokɨ ɨnkɨn tɨokiyam. 40 Mɨ inkam nwɨrkɨ kɨriirɨn inkam komii yai hɨdiyɨn saɨka boɨni kɨriir yɨuɨsa kou ana saiir haiyam mɨni mɨ kɨra siirɨn yɨuɨs prɨeiya pɨu ɨrkak aiirar nii ɨrkakiya warar dɨnkɨn hauugi. 41 Mɨ inkam komii nwɨrkɨ kɨriir boɨni kingiin niimau siir digworaekwo ɨmiir hainamɨm mɨ kɨra saɨka ha tɨ swokɨ haɨnɨs apnam arurɨg mɨ kɨra maɨrgɨmaɨrga dwonam. 42 Mɨ inkam nwɨrkɨ kɨriiram srɨii dimɨn whɨr siir hauuam mɨ kɨra siirɨn ha hauugi. Mɨ inkam nwɨrkɨ kɨriir waraurankɨn prɨihainami dimɨn whɨr mɨ siirɨn ha prɨi hauugi. Ɨriig.

Siyɨuɨn sau omomɨn siiram naɨngwowi ɨeya

(Lk 6:27-28, 33-36)

43 Kɨma bɨdiyar ikɨ wakaeyɨm yaiya bɨiya kam nhɨrɨm sɨma boɨnkiya saeya hɨnɨɨna boɨnka, kɨma kɨmiir nomiiyauwɨm sɨmiiram daɨngwo mɨ kɨma ɨo kɨmiir sau omomɨm sɨmiir dwo. 44 Mɨ kara yai kwɨra kɨmiirɨn pɨ warar nɨnkɨn boɨnkii, kɨma kɨmiir sau omomɨn siirsi daɨngwobuna mɨ iikamɨm kɨmiir tɨrbumbu nɨnkɨn haigɨnɨuwiyɨm kɨma Adi Komii siiramɨn sɨmiiram kwɨsboɨnki sɨmiir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwam. 45 Mɨ kɨma tɨ hɨriinan siyɨuɨn siir tɨri mɨ kɨma wɨ kɨmiir Adi Komiiyɨn nɨnomor kouanɨn wɨ siir yɨnisɨm nwowi. Mɨ siya bɨeyɨn wɨ siir tɨrki, iikam biyɨe biyɨeyɨm mɨ iikam wadɨe wadɨe ɨkɨm sɨmiir koua nɨuyaɨm. Mɨ siya nao pa mɨ tɨrkii, iikam biyɨe biyɨeyɨm mɨ iikam mɨiyɨk mɨiyɨk ɨkɨm sɨmiiramɨn. Mɨ hɨriinanɨn kɨma iikam whɨekakɨm sɨmiirɨm daɨngwokwonanaei. 46 Mɨ kɨma iikam kɨmiiram naɨngwowiyɨm sɨmiiramar timɨ naɨngwo. Mɨ kɨma wɨ pɨkɨ hɨnɨɨn dimɨnɨn siir haii? Nɨɨngaka. Adi Komii siya kɨmiirɨn wɨ dimɨn whɨr hauu rani, yɨo tɨ hɨriinanɨn dimɨn komii rani. Mɨ kam biyɨeyɨm omom omomi umɨr haiiyɨm yɨm ɨriipɨ hɨriinanar mɨ tɨrikɨm kamɨm sɨmiiram naɨngwowiyɨm. Tɨ hɨriinan dimɨnɨn yɨo dimɨn komii rani. 47 Mɨ kɨma kɨmiir nomiiyauwɨm sɨmiiraramar hɨnɨɨna boɨni, akamɨe mɨ kɨma wɨ dimu dimɨn haii? Adi Komii siya wɨ dimɨn whɨr swokɨ hauu rani. Nɨɨngaka. Yɨo tɨ hɨriinanɨn yɨo dimɨn komii rani. Iikamɨm naɨngwo tɨbmii karamaeyɨm sɨma hɨriiyar mɨ tɨrikɨm, yɨo dimɨn komii rani. 48 Kɨma sɨbgu dwowɨpɨsu iikamɨm sɨmiir whwonkam ɨdan, kɨmiir Adi Komiiyɨn nɨnomor kou hɨranɨn siya sɨbgu owɨpɨsuwiya saiir hɨriinan. Ɨriig.